Wśród wielu różnych rodzajów przekładów szczególne miejsce zajmują tłumaczenia konsekutywne. To tłumaczenie ustne treści wypowiadanych w języku źródłowym na język docelowy - ale ta definicja nie oddaje w pełni złożoności pracy wykonywanej przez tłumacza. Takie tłumaczenie cechuje się wysokim poziomem trudności i wymaga od tłumacza znacznie więcej niż doskonałej znajomości języka obcego.

Czym jest tłumaczenie konsekutywne, w jakich sytuacjach jest wykonywane i na czym dokładnie polega? Czym różni się od niego, pozornie podobne, tłumaczenie symultaniczne? I dlaczego tak ważne jest, aby zrozumieć występujące między nimi różnice? Zachęcamy do lektury.

Na czym polega tłumaczenie konsekutywne?

Jest to tłumaczenie ustne, w czasie którego tłumacz konsekutywny słucha wypowiedzi mówcy, a następnie tłumaczy ją na język docelowy w przerwach w wypowiedzi prelegenta. Ten rodzaj ustnego przekładu bywa też określany jako tłumaczenie następcze, ponieważ tłumaczenie następuje po wygłoszeniu fragmentu wypowiedzi. Pozornie cały proces wydaje się bardzo prosty: tłumacz konsekutywny słucha wypowiedzi mówcy w języku obcym, a następnie wygłasza ją w języku docelowym. Możliwe jest sporządzanie notatek.

Cała trudność tłumaczenia konsekutywnego polega na tym, że tłumaczenie odbywa się w czasie rzeczywistym - tłumacz konsekutywny musi bardzo pilnie słuchać wypowiedzi mówcy, zrozumieć jej sens i sedno, a następnie wygłosić je w innym języku bez zmiany treści i znaczenia. Trzeba pamiętać, że wypowiedź podzielona jest zwykle na fragmenty zawierające kilkanaście zdań, co sprawia, że tłumacz ustny musi wykazać się umiejętnością perfekcyjnego skupienia uwagi i doskonałej pamięci.

W jakich sytuacjach sprawdza się tłumaczenie konsekutywne?

Sprawdzi się ono w czasie wydarzeń takich jak spotkania biznesowe, szkolenia, prezentacje, konferencje prasowe, negocjacje biznesowe, a nawet śluby - czyli wszędzie tam, gdzie istnieje konieczność dokonania przekładu przemówienia czy wypowiedzi z jednego języka obcego na inny.

Tłumaczenie konsekutywne a tłumaczenie symultaniczne - różnice i podobieństwa

Między tymi dwoma rodzajami tłumaczeń występują zarówno podobieństwa, jak i różnice. Czym różni się więc tłumaczenie symultaniczne od konsekutywnego?

Tłumaczenie symultaniczne odbywa się w czasie spotkań biznesowych czy konferencji, w których bierze udział duża liczba słuchaczy i mówców porozumiewających się w wielu różnych językach. Różnica opiera się na czasie upływającym od fazy zrozumienia do fazy odtwarzania komunikatu - w przypadku tłumaczeń konsekutywnych faza zrozumienia jest oddzielona od fazy odtwarzania dłuższym czasem.

Przekład symultaniczny różni się od tłumaczenia konsekutywnego również tym, że w praktyce nie daje możliwości wykonania notatek, za to wymaga stosowania sprzętu i kabiny dźwiękoszczelnej. W tłumaczeniu symultanicznym ich stosowanie jest koniecznością, natomiast w przypadku tłumaczeń konsekutywnych nie. Sama praca tłumacza, choć polega na dokonaniu tłumaczenia wypowiedzi, w praktyce wygląda więc zupełnie inaczej.

Podobieństwa między tymi dwoma rodzajami tłumaczeń polegają więc wyłącznie na tym, że są to tłumaczenia ustne. Natomiast poza tym różnią się od siebie w sposób tak wyraźny, że nawet dla osoby niewprawnej sposób ich wykonywania jest jasny.

Tłumaczenie konsekutywne - języki

Ten rodzaj tłumaczenia można przeprowadzić niezależnie od tego, w jakich językach porozumiewają się uczestnicy spotkania. Oczywiście, aby było to możliwe, należy zatrudnić takiego tłumacza, który zna zarówno jeden, jak i drugi język obcy używany w czasie spotkania, nie zawsze bowiem jednym z nich jest język polski.

Jakich umiejętności wymagają tłumaczenia konsekutywne?

Zawód tłumacza jest bardzo wymagający, nawet jeśli wykonuje on "tylko" zwykłe tłumaczenia pisemne i ustne. W tłumaczeniu konsekutywnym poprzeczka ustawiona jest jeszcze wyżej - podstawą jest oczywiście umiejętność perfekcyjnego porozumiewania się w językach źródłowym i docelowym. Tłumacz powinien więc doskonale znać przynajmniej jeden język obcy.

Aby być tłumaczem ustnym, konieczna jest również dobra pamięć. Tłumacze symultaniczni nie mają czasu robić notatek z wygłaszanych wypowiedzi, konsekutywni wprawdzie mogą to robić, ale trzeba pamiętać, że w czasie spotkań nie ma wystarczającej ilości czasu, aby zanotować przemówienie w całości.

Dlatego też tłumacze realizujący przekłady konsekutywne robią notatki z użyciem słów-kluczy oraz symboli. Nie notują więc wypowiedzi w całości, dosłownie, a jedynie używają lakonicznych haseł lub znaków, które "naprowadzą" ich w czasie tłumaczenia na właściwy wątek, przypomną jego myśl przewodnią.

W czasie tłumaczenia ustnego konsekutywnego tłumacz wykonuje więc kilka czynności na raz. W tej samej chwili słucha wypowiedzi tak, aby ją zapamiętać, notuje najważniejsze jej hasła i założenia, aby następnie musi wiernie przetłumaczyć całą wypowiedź z zachowaniem sensu i kontekstu. Dobra pamięć jest więc bardzo ważna, ale nie mniej istotna okazuje się podzielność uwagi tłumacza.

Podsumowanie

Spotkania biznesowe, negocjacje, szkolenia czy konferencje - to wydarzenia służące do przekazywania bardzo istotnych informacji. Podstawą jest więc stworzenie możliwości pełnego zrozumienia między wszystkimi ich uczestnikami, a taką możliwość zapewniają właśnie tłumaczenia konsekutywne.